Trong chăn nuôi gà, giun sán là một trong những vấn đề phổ biến khiến đàn gà chậm lớn, còi cọc và giảm năng suất rõ rệt. Nhiều hộ chăn nuôi thắc mắc vì sao gà ăn uống bình thường nhưng tăng trọng kém, thân hình nhỏ, lông xù. Nguyên nhân rất có thể đến từ việc gà bị giun sán. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận biết rõ các dấu hiệu, nguyên nhân và hướng dẫn cách tẩy giun cho gà hiệu quả, cập nhật theo thực tế chăn nuôi hiện nay.
Giun sán ở gà là gì?
Giun sán là nhóm ký sinh trùng sống trong đường ruột, mắt hoặc các cơ quan của gà. Chúng hấp thụ dưỡng chất từ thức ăn mà gà tiêu thụ, khiến cơ thể gà không nhận đủ dinh dưỡng dẫn đến chậm lớn, giảm sức đề kháng và dễ nhiễm các bệnh khác.
Ba nhóm giun phổ biến nhất ở gà bao gồm:
- Giun tròn: Thường ký sinh trong ruột non, gây tắc ruột hoặc làm gà gầy yếu.
- Giun tóc: Bám vào niêm mạc ruột, gây xuất huyết và rối loạn tiêu hóa.
- Sán dây: Có kích thước lớn, hút chất dinh dưỡng mạnh, ảnh hưởng tăng trưởng.
Nhận biết gà bị giun sán qua các dấu hiệu đặc trưng
Không giống nhiều bệnh lý khác, gà bị giun sán thường biểu hiện âm thầm. Phần lớn gà vẫn ăn uống bình thường, không sốt, không bỏ ăn nhưng cơ thể phát triển kém. Dưới đây là những dấu hiệu dễ nhận biết:
Gà chậm lớn, còi cọc
Dù ăn khỏe nhưng gà không tăng cân, thân hình nhỏ hơn so với gà cùng lứa. Đây là dấu hiệu phổ biến nhất.
Phân lỏng, có sợi trắng hoặc đốt sán
Nguồn tin từ UU 88 cho biết: Một số trường hợp giun sán có thể được thải ra ngoài theo phân. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng thấy bằng mắt thường.
Lông xù, màu lông xấu, da tái nhợt
Thiếu dưỡng chất lâu ngày khiến bộ lông khô, dễ rụng, gà kém linh hoạt.
Sán lên mắt gà
Nếu sán bò lên mắt, bạn sẽ thấy:
- Mắt sưng nhẹ đến nặng
- Có bọt ở mép mí
- Nếu nhìn kỹ có thể thấy sán lẩn dưới mí mắt hoặc rìa mắt
Tình trạng này thường gặp ở gà thả vườn, tiếp xúc nhiều với môi trường có trứng sán.
Chẩn đoán chính xác bằng mổ khám
Nếu cần xác định chính xác, cách tốt nhất là mổ khám. Khi mổ bụng gà sẽ nhìn thấy giun, sán trong ruột hoặc manh tràng.
Vì sao gà dễ bị giun sán?
Gà nuôi thả vườn hoặc thả đồi có nguy cơ bị giun sán cao nhất do:
- Tiếp xúc với đất, nơi tồn tại nhiều trứng giun
- Bới tìm thức ăn từ môi trường tự nhiên
- Ăn phải côn trùng, giun đất mang ấu trùng ký sinh
- Chuồng trại vệ sinh kém, độ ẩm cao
Ngay cả gà nuôi công nghiệp cũng có nguy cơ nhiễm giun nếu không được tẩy giun định kỳ.
Khi nào nên tẩy giun cho gà?
Để hạn chế tối đa nguy cơ gà bị giun sán, nên tẩy giun theo lịch:
- Lần 1: Khi gà được 45 ngày tuổi.
- Lần 2: Trước khi xuất bán 3–4 tuần.
- Tẩy nhắc lại: Mỗi 2–3 tháng/lần đối với gà thả vườn.
Những người tham gia đá gà uu88 chia sẻ: Lịch tẩy giun đều đặn giúp gà phát triển đồng đều, tăng trọng nhanh và hạn chế lây lan trong đàn.
Cách tẩy giun sán cho gà đúng kỹ thuật
Hiện nay có nhiều loại thuốc tẩy giun cho gà, nhưng phổ biến và hiệu quả gồm:
- Levamisole: Tác dụng tốt với nhiều loại giun đường ruột.
- Mebendazole (hoặc Menbadazol): Hiệu quả cao, đặc biệt với giun tròn và giun tóc.
- Ivermectin: Phổ rộng, ngoài trị giun còn trị được ký sinh ngoài da.
Cách dùng thuốc
Tùy vào loại thuốc bạn sử dụng, có thể chọn một trong hai cách:
Trộn vào thức ăn
Dùng liều theo hướng dẫn nhà sản xuất. Trộn thuốc vào thức ăn buổi sáng khi gà đói để gà hấp thu tối đa.
Hòa vào nước uống
Phù hợp với đàn lớn. Cần đảm bảo gà uống hết trong ngày.
Thuốc tiêm
Ít dùng hơn, thường áp dụng cho gà trị ký sinh mạnh hoặc gà bị sán mắt cần hỗ trợ nhanh.
Lưu ý quan trọng khi tẩy giun
- Tẩy 2 lần: Mỗi lần cách nhau 4 ngày để tiêu diệt ấu trùng mới nở.
- Ngừng cho ăn 2–3 giờ trước khi tẩy giun để tăng hiệu quả hấp thu thuốc.
- Không kết hợp thuốc vô tội vạ: Tránh lạm dụng kháng sinh hoặc các loại thuốc không liên quan.
- Bổ sung điện giải, vitamin sau khi tẩy giun giúp gà phục hồi nhanh.
Cách chữa sán lên mắt gà
Nhiều người truyền miệng cách dùng quả cau, ớt hoặc mẹo dân gian để trị sán mắt. Tuy nhiên, các phương pháp này chỉ mang tính hỗ trợ và không loại bỏ hoàn toàn ký sinh trùng.
Cách điều trị hiệu quả nhất:
- Dùng thuốc tẩy giun phổ rộng như Ivermectin hoặc Mebendazole.
- Kết hợp nhỏ nước muối sinh lý để làm sạch mắt.
- Không cố gắng gắp sán bằng tay nếu không có kinh nghiệm, vì dễ gây tổn thương giác mạc.
Tẩy giun cho toàn đàn cũng rất quan trọng để tránh tái nhiễm.
Biện pháp phòng tránh gà bị giun sán
Song song với việc tẩy giun, người chăn nuôi cần chú ý đến vệ sinh và môi trường:
- Dọn phân mỗi ngày, giữ chuồng khô ráo.
- Dùng men vi sinh để giảm mùi và hạn chế trứng giun tồn tại trong nền chuồng.
- Cho gà uống men tiêu hóa định kỳ để tăng hấp thu dinh dưỡng.
- Luân chuyển khu vực thả vườn để giảm nguồn ký sinh.
Gà bị giun sán là tình trạng phổ biến, đặc biệt ở mô hình gà thả vườn. Việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp đàn gà phát triển tốt, tăng trọng nhanh và hạn chế thất thoát kinh tế. Hãy duy trì lịch tẩy giun định kỳ, vệ sinh chuồng trại sạch sẽ và quan sát gà mỗi ngày để kịp thời phát hiện bất thường.
Khi gà từ 45 ngày tuổi trở lên và có dấu hiệu chậm lớn, sưng mắt hoặc phân bất thường, bạn nên nghĩ ngay đến khả năng gà nhiễm giun sán và tiến hành tẩy giun theo đúng hướng dẫn.
